Szkice o Kierkegaardzie i nie tylko

Czy S�ren Kierkegaard był irracjonalistą? Filozofia egzystencji i metasystem to artykuł, w kt�rym niżej podpisany stara się pokazać, że myśl Kierkegaarda można i trzeba traktować jako sp�jną całość. Nie stanowi ona systemu podobnego do Systemu Hegla, stanowi jednak swego rodzaju metasystem, czyli system widziany na poziomie refleksji metaprzedmiotowej. Duńczyk osiągnął go innymi metodami niż jego bezpośredni poprzednicy, niemniej jednak uczynił to w spos�b całkowicie racjonalny. Nie ma wielu Kierkegaard�w, jest jeden, choć o wielu twarzach. Drugi z kolei tekst poświęcony jest kluczowej kwestii: religijnej świadomości grzechu. Duńczyk nie miał cienia wątpliwości, że porzucenie przez jednostkę świadomości swojej grzeszności jest w istocie porzuceniem chrześcijaństwa. Zgodnie z przewidywaniami Kierkegaarda, we wsp�łczesnej Europie proces zaniku tej świadomości jest jednym z istotnych element�w zaniku wiary, kt�ry w konsekwencji prowadzi do szybkiej laicyzacji. Często popełnia się błąd, przypisując Kierkegaardowi ponurą wersję chrześcijaństwa, związaną z obszernie opisywanymi doświadczeniami lęku, trwogi, bojaźni, rozpaczy, jednocześnie nie zauważając jego refleksji na temat miłości Boga i drugiego człowieka.